b e H A N G E N /  b e S T A A N  /  @ /  G e r t  v a n  O o r t m e r s s e n

W A N D B E E L D E N  Eind jaren tachtig onderzoekt Van Oortmerssen wat een schilderij tot ‘schilderij’ maakt. Vanuit zijn kunsthistorische opleiding is hij geïnteresseerd in een filosofische afbakening van dit verschijnsel. Als beeldend kunstenaar onderzoekt hij waar een letterlijke begrenzing van het ‘schilderij’ zich zou kunnen bevinden.

De werken van deze periode hangen aan de wand en zijn geschilderd. In die zin lijken het in eerste instantie schilderijen.
Deze indruk sneuvelt bij nadere beschouwing. Aan de rand van de voorstelling maken lijstfragmenten deel uit van het beeld. In geen enkel werk is een complete lijst aanwezig. Soms wordt het ontbreken van een lijstfragment zelfs benadrukt door een uitsparing aan de rand van de voorstelling. De lijstfragmenten hebben een volume ten opzichte van het beschilderde vlak; er ontstaat reliëf in de voorstelling, maar ook de geschilderde delen zelf zijn vaak plastisch bewerkt.
Een ander vervreemdend aspect zijn de polygone en waaier-vormen. Deze beantwoorden niet aan de rechthoekige vorm die we bij schilderijen meestal verwachten. Bovendien zijn de dragers houten panelen van enkele centimeters dik, die aan de zijkanten zijn beschilderd. De toeschouwer moet verschillende standpunten innemen om een beeld in zijn geheel te kunnen zien.
De werken vertonen eigenschappen die we associëren met schilderijen maar ze laten ook kenmerken zien die we verbinden met sculpturen. Van Oortmerssen noemt ze bewust ‘wandbeelden’.

Bij schilderijen kan de lijst vaak beschouwd worden als een overgangsgebied tussen de illusie van de voorstelling en de werkelijkheid van de omringende omgeving. In het werk van Van Oortmerssen echter verandert de betekenis van lijst en voorstelling ingrijpend. Een goed voorbeeld hiervan is form follows function (or does it?). In dit werk zijn lijstfragmenten geïntegreerd in de voorstelling. Ze zijn niet uitbundig versierd of verguld, maar relatief ingetogen, overdekt met blauwgroene fragmenten van reprodukties van schilderijen. Daarentegen is het gebied dat we gewoonlijk tot het domein van de voorstelling zouden rekenen volumineus bewerkt alsof het een barokke lijst is.
Het overgangsgebied dat de schilderijlijst zou kunnen vormen tussen illusie en werkelijkheid, is hier niet helder. Er ontstaat een denkbeeldige ruimte waarin de lijstfragmenten zowel tot het gebied van de illusie als tot dat van de werkelijkheid zouden kunnen behoren, afhankelijk van de interpretatie van de toeschouwer.

Uit het voorgaande blijkt dat de wandbeelden geen antwoord geven op de vraag waar de filosofische en letterlijke begrenzingen van het schilderij zich bevinden. Integendeel, ze maken de probleemstelling eerder expliciet.

zie ook: brief aan Maris #1 / brief aan Maris #3 (Ornament und Verbrechen) / deconstructie reconstructie / form follows function (or does it?) / gekantelde vierkanten / in het kader van de lijst / op de rand: tussen sculptuur en schilderij / virtual illusion

UIT

B H / B S / @ / G V / W N D B L D N