b e H A N G E N /  b e S T A A N  /  @ /  G e r t  v a n  O o r t m e r s s e n

B E E L D V E R W E R K I N G  Veel musea bieden bezoekers de mogelijkheid nader kennis te maken met de collectie door middel van een interactief computerprogramma. Niet gehinderd door tekstbordjes, kun je door de zalen slenteren en later iets opzoeken over de kunstwerken die je intrigeren.

Van Oortmerssen stelde recentelijk een verzameling kleine schilderijen ten toon in drie ladenkasten. De schilderijen leken op laminaten die veel toepassing vinden in de inrichting van kantoor- en winkelpanden. Geen enkel schilderij was gelijk aan een ander, hoewel er veel onderlinge overeenkomsten zichtbaar waren. De ladenkasten droegen het karakter van kleine depots door de ritmische rangschikking van de laden en door cijfer/letter-coderingen op de handvatten; de suggestie van een archief waarin je iets kunt opzoeken.

De drie kasten leken ook op grote lijsten waarbinnen zich een ingelijste voorstelling zou kunnen bevinden, in de vorm van ladenblokken. Bezoekers van de ruimte konden de laden openen en sluiten en op die manier de collectie bekijken.

Het openen en sluiten van de laden kon een gevoel van nutteloosheid oproepen, versterkt door de schijnbare uniformiteit van alle in de laden aanwezige schilderijtjes. De voorstellingen waren opgebouwd uit gekleurde stippen. Dezelfde stippen waarmee ook de omlijstingen van de kasten waren gedecoreerd.  
Naast elke kast hing een bordje met de mededeling dat meer informatie over de inhoud van de ladenkasten te vinden zou zijn in het interactieve programma “Suggested Reconstructions”, geïnstalleerd op een computer die eveneens in de ruimte aanwezig was.  
Het programma had enkele inleidende pagina’s tekst. Ook kon met behulp van hypertekst enkele niveaus dieper naar meer gegevens worden gezocht. Informatie die werkelijk zinvol was om de betekenis van de stippelhuiden in de laden te begrijpen werd nergens gegeven. Wel was er de mogelijkheid om het schilderproces te doorlopen en zo een reconstructie hiervan te vervaardigen. In een aantal stappen kon de toeschouwer een schilderij maken dat zich ook in één van de laden bevond. Na de voltooiing van een reconstructie verwees het programma voor het origineel naar de ladenkasten.

In deze installatie neemt het computerprogramma de rol van het bordje-naast-een-kunstwerk over. De informatie die je krijgt ervaar je daarentegen niet als zinvol, maar omdat de informatie uit een computer komt wordt de zinloosheid verdrongen. Computers worden geassocieerd met kennis en macht. Veel mensen verwachten antwoorden te vinden op vragen die ze niet eens gesteld hebben. Bovendien zoeken ze concrete feiten omdat ze onzeker zijn in de buurt van kunst; wie heeft het gemaakt, wat is de titel, en vooral: wat betekent het? De meeste bezoekers van een museum lopen eerst naar de informatiebordjes, lezen de informatie en kijken vervolgens niet naar het werk. Van Oortmerssen kreeg belangstelling voor kijkgedrag omdat hij in musea regelmatig zichzelf erop betrapte uitsluitend aan de hand van de informatie op de tekstbordjes naar schilderijen te kijken.

In deze installatie werd tekstinformatie vervangen door beeldinformatie.  
Bezoekers werden na een proces van inleving uitgedaagd uiteindelijk toch te vertrouwen op hun eigen vermogen om waar te nemen en te interpreteren zonder ‘kennis’ vooraf.

zie ook: de tentoonstelling als beeld / het permanent onvoltooide kunstwerk / in het kader van de lijst / origineel en reproduktie / suggested reconstructions / suggested reconstruction #3 / theater

UIT

B H / B S / @ / G V / B L D V R W R K N G